همه نوجوان های بی چیز جهان - انجمن های سایه

همه نوجوان های بی چیز جهان

به گزارش انجمن های سایه، نیلوفر شهسواریان:این جا، نورها با مخاطب حرف می زنند. صداها قصه می گویند و بازیگر با حرکات و دیالوگ هایش داستان را پیش می برد، اما این نمایش، با بقیه نمایش ها فرق دارد.

اول شوانگ را می بینم؛ پسری از 880 سال قبل که به معبد می رود و دوست دارد از جایی که هست، آزاد گردد. با شنیدن صدای راوی داستان، ماجرای شوانگ را به همراه حرکت های بازیگر دنبال می کنم. سمت دیگر داستان، اِسی را می بینم؛ پسری متعلق به همین دوره که پلی استیشن بازی می نماید و دوستان زیادی برای خوش گذرانی دارد. اسی و شوانگ در پلی استیشن با هم روبه رو می شوند. بازیگرِهردو شخصیت یک نفر است؛ همین باعث شده تا بی چیز، نمایشی متفاوت باشد.

مهدی فرشیدی سپهر، نویسنده، کارگردان و بازیگر این نمایش است که مهرماه 1397 هم در شماره 940 دوچرخه با او درباره نمایش پدران گفت وگو نموده بودم. فرشیدی سپهر از معدود کسانی است که تئاتر نوجوان را جدی می گیرد و برای این گروه سنی تئاتر می سازد. او می گوید مخاطب بی چیز، فقط نوجوانان نیستند و داستان درباره سؤالی اساسی نوشته شده است. این نمایش 40دقیقه ای پیش از این در جشنواره تئاترکودک و نوجوان همدان و شهرهای شیراز، یزد، مشهد، فرانکفورت، برلین، لودوین و هافمن هم اجرا شده، این روزها در مرکز فراوری تئاتر کانون پرورش فکری بچه ها و نوجوانان به روی صحنه می رود و از سوم آذرماه نیز به مدت یک هفته در شهر بهبهان اجرا خواهد داشت. به همین مناسبت برای شهرفرنگ این شماره پای صحبت های او می نشینیم تا بیش تر با او و اثر تازه اش آشنا شویم.

* * *

در این داستان با دو شخصیت متفاوت روبه رو هستیم؛ یکی شخصیتی امروزی و دیگری متعلق به چندصد سال قبل. چه قدر این داستان را به نوجوانان امروز نزدیک می دانید؟

نکته مهم این نمایش این است که فقط مختص نوجوانان نیست؛ من چه کسی هستم؟ این سؤالی است که ما طرح می کنیم و آن را از سعدی در 70سالگی تا یک بچه پنج ساله می پرسیم. موضوع بی چیز، پلی استیشن یا فضای مجازی نیست که به نوجوانان مربوط باشد؛ ما به بهانه نوجوانان، این قصه را مطرح می کنیم. مخاطبانی که به تماشای نمایش می آیند، درباره این که چه قدر خودشان را در این نمایش دیدند، صحبت می نمایند.

یکی از مفاهیمی که در بی چیز تکرار می گردد، آزادی است. شوانگ در طول نمایش چندبار از آزادی حرف می زند. به نظرتان برای نوجوانان چه قدر این مفهوم مطرح است؟

زمانی که تئاتری می سازیم، دو جور دغدغه مقابلمان است؛ چیزهایی که برای نوجوانان دغدغه است و چیزهایی که نیست؛ اما ما می توانیم زاویه ای بدهیم تا به آن فکر نمایند. نوجوانان اگر به خودشان باشد، خیلی کم به این مسائل فکر می نمایند و بیش تر به دنبال پول و شهرت و ارتباط با دوستان بیش تر و باحال تر و لذت بردن از زندگی اند. ما به عنوان فراورینمایندگان هنر، می دانیم حتی اگر در خواب باشند هم باید بیدارشان کنیم و مسائلی مانند وجدان، ایثار و آگاهی را به آن ها یادآوری کنیم.

چه شد که تصمیم گرفتید به جای استفاده از دو بازیگر، خودتان هردو نقش را بازی کنید؟

اگر در این نمایش دو بازیگر بازی می کردند، اتفاق خاصی نیفتاده بود. اما نمایش ما درباره این است که باید کنترل خودت را در دست داشته باشی و بدون هیچ چیز دیگری از پس خودت بربیایی. حالا شگفتی اجرا در همین است که یک بازیگر این نمایش را اجرا می نماید، اگر یک بازیگر دیگر هم بود، می شد مثل همه آدم ها و نمایش هایی که می بینیم.

از نوجوان های شهرها و کشورهایی که بی چیز را برایشان اجرا کردید چه واکنش هایی گرفتید؟

در همه کشورها، نوجوانان دو دسته اند؛ یک دسته نوجوانانی که همبرگر می خورند و روی کاناپه و جلوی کامپیوتر و تلویزیون زندگی می نمایند و دلشان می خواهد بیش تر بخوابند و کم تر فکر نمایند. دسته دیگر هم نوجوانانی اند که دلشان می خواهد دنیا را به جای بهتری تبدیل نمایند. آن ها کم تر روی کاناپه می افتند و اهل اردو، سفر و سخت گذرانی هستند. آن ها فقط به دنبال عشق و حال نیستند، بلکه می خواهند رشد نمایند. در آلمان، فرانسه، یزد و مشهد، همه نوجوان ها در این دو دسته بودند و هیچ جا نبود که فرق داشته باشد.

بی چیز چه تفاوتی با بقیه آثار شما و چه تجربه ای برای خودتان دارد؟

بی چیز، جوهری تر و ریشه ای تر از بقیه نمایش ها بود، انگار عصاره آن هاست. چون نویسنده، کارگردان و بازیگرِ کار، خودم هستم، نمی توانستم هیچ بهانه ای بیاورم و تقصیر را گردن دیگران بیندازم؛ مثلاً بگویم بازیگرم دیر آمد یا کارگردان بداخلاق بود. بنابراین مجبور بودم خودم کارهای خودم را انجام دهم که به اهداف نمایش هم نزدیک است.

چه طور شد آهنگی از گروه بُمرانی را برای موسیقی این نمایش انتخاب کردید؟ به خاطر این که از گروه های مورد علاقه نوجوانان است؟

انتخاب نکردیم؛ گروه بمرانی از نمایش ما باخبر شده بودند و خودشان قطعه ای ساختند و به این نمایش هدیه کردند. ترانه کار را هم من نوشتم.

البته من به این رویه اعتراض دارم که می گوید چون نوجوانان رنگ زرد را دوست دارند، پس من هم از این رنگ در نمایشم استفاده می کنم. به نظر من این اتفاق، رشددادن نوجوانان نیست؛ بلکه ثابت کردن آن ها در عادت هایشان است. ضمن این که به نوعی، سوء استفاده از سلیقه آن هاست. کار تئاتر، این نیست که چیزی را کار کند که مردم خوششان می آید. در واقع تئاتر با نشان دادن بخش هایی از زندگی که از آن خوشمان نمی آید، ما را رشد می دهد. همان طور که دکتر به شما آمپول می دهد، شما خوشتان نمی آید، اما باعث می گردد بهتر شوید.