4 روش اصلی درمان چاقی و چند هشدار - انجمن های سایه

به گزارش انجمن های سایه، نایب رئیس و دبیر انجمن تغذیه ایران با اشاره به انواع چاقی و خطرات و عوارض آن، چهارروش اصلی درمان چاقی و بعضی عوارض و هشدارهای آن ها را تشریح کرد.

به گزارش انجمن های سایه به نقل از ایسنا، دکتر مجید حسن قمی با بیان اینکه چاقی بیماری مزمنی است که در بیشتر اوقات حتی از طریق پزشکان بیماری تلقی نمی شود، گفت: این در حالیست که این بیماری خود زمینه ساز ابتلا به بسیاری از بیماری ها از جمله دیابت، فشارخون، هایپرلیپدمی، بیماری های عروق کرونر، آپنه انسدادی در هنگام خواب و انواع سرطان های پستان، رحم، پروستات و کلون است.

کدام چاقی ها ریسک بیماری قلبی را افزایش می دهد؟

وی با بیان اینکه چاقی در ناحیه آندروئید (افزایش میزان چربی در ناحیه شکم و بالاتنه) یا چاقی نوع سیب یا مردانه از فاکتورهای عمده در ابتلا به بیماری های کرونر قلب، دیابت غیر وابسته به انسولین است، گفت: چاقی ژنوئید(تجمع چربی در گلئوتئال و قسمت های پایین بدن) یا چاقی نوع گلابی یا زنانه که در زنان پیش از منوپوز ایجاد می شود، عامل مهمی در ایجاد بیماری های قلبی و عروقی نیست.

قمی با اشاره به اینکه چاقی را معمولاً از طریق BMI یا میزان توده بدن اندازه گیری می نمایند گفت: این شاخص از تقسیم وزن بر حسب کیلوگرم بر مجذور قد بر حسب متر به دست می آید که در مردان میزان بالاتر از یک ریسک ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را افزایش می دهد.

چاقی نوع سیب ریسک ابتلا به دیابت نوع 2 را تا 10 برابر زیاد می نماید

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی چاقی متوسط بخصوص از نوع سیب را منجر به افزایش تا 10 برابری ریسک ابتلا به دیابت نوع 2 دانست و گفت: بافت چربی دو نقش عمده در بروز دیابت دارد؛ یکی افزایش احتیاج به انسولین و دیگری افزایش مقاومت نسبت به انسولین بنابراین در این افراد سطح سرمی انسولین بالا می رود و حساسیت بافت چربی نسبت به انسولین بیشتر می شود، در نتیجه غذا بیشتر به بافت چربی تبدیل می شود. گاهی مقاومت نسبت به انسولین بر اثر کاهش رسپتورهای انسولین و گاهی بر اثر نقص پس از این گیرنده هاست.

وی در عین حال مطرح کرد: کاهش وزن در افراد چاق مبتلا به دیابت نوع 2 سبب بهبود در کنترل بیماری قند و مسائل بالینی مثل فشار خون یا افزایش چربی های خون می شود.

مهمترین علل چاقی

به گزارش روابط عمومی انجمن تغذیه ایران، دبیر انجمن تغذیه ایران همچنین با اشاره به علل چاقی گفت: رابطه پیچیده ای بین ژنتیک، فیزیولوژی و محیط (شرایط اجتماعی، مالی، تحصیلات و فرهنگ) است ضمن آنکه این بیماری ممکن است بر اثر مصرف داروهایی مثل انواع داروهای کورتون (کورتیکوئیدها) یا بر اثر بعضی بیماری های نوروآندوکرین(عصبی - هورمونی) مثل کوشینک و یا سندرم تخمدان پلی کیستیک روی دهد.

وی اضافه نمود: فاکتور دیگری را که در بروز چاقی موثر می دانند هورمونی بنام لپتین است. این هورمون از بافت چربی (آدیپوز) ترشح می شود و گیرنده های آن در هیپوتالاموس مغز واقع شده اند. سطح پلاسمایی این هورمون با میزان توده چربی در ارتباط است و با غذا خوردن، گرسنگی، میزان انسولین، گلوکوکورتیکوئیدها و بسیاری دیگر از عوامل تنظیم می شود.

قمی ادامه داد: بنابر یک تحقیق علمی میزان لپتین در تنظیم وزن بدن و سیری فرد نقش عمده ای دارد و غلظت لپتین با چاقی افزایش و با از دست دادن وزن کاهش می یابد.

مهمترین عوارض چاقی

این متخصص تغذیه همچنین درباره بعضی عوارض چاقی گفت: خطر بروز بیماری های قلبی و عروقی یکی از مهمترین عوارض چاقی است. در افراد چاق، میزان بروز سرطان های روده عظیم و آندوتلیوم 2 تا 5 برابر بیشتر است. جراحی و بیهوشی برای این افراد خطرناک است و چاقی خطرات زایمان و بارداری را افزایش می دهد.

متاسفانه مسائل ارتباطی، اعتماد به نفس پایین تر، کاهش تمایل برای ازدواج، عدم موفقیت های تحصیلی و به دنبال آن انتخاب شغل مناسب و امرار معاش در افراد چاق بیشتر دیده می شود .

وی با بیان اینکه چاقی در قسمت بالای بدن بیش از چاقی در قسمت های پائین بدن فشار خون را افزایش می دهد، گفت: در بیماران چاق تجمع چربی شکمی و آزاد شدن اسیدهای چرب در داخل وریدپورت (یکی از رگ های خونی کبد) باعث افزایش ساخت تری گلیسریدها، مقاومت به انسولین و افزایش سطح سرمی آن می شود همچنین در زنان چاق به خصوص آن هایی که در ناحیه بالای بدن چاق هستند نسبت به زنان با وزن طبیعی، قاعدگی نامنظم تر است و این افراد در حاملگی بیشتر در معرض مسمومیت بارداری(پره اکلامپسی و اکلامپسی) و افزایش فشارخون قرار می گیرند.

قمی همچنین با بیان اینکه زنان چاق 20 تا 30 ساله نسبت به زنان طبیعی تا 6 برابر بیشتر در معرض بروز بیماری های کیسه صفرا قرار دارند، گفت: به ازای هر کیلوگرم چربی 20 میلی گرم دردسی لیتر کلسترول ساخته می شود و در افراد چاق صفرا بیش از اندازه توسط کلسترول تغلیظ و تحرک کیسه صفرا به مراتب کمتر می شود .

وی با اشاره به اینکه افزایش وزن به مفاصل بخصوص مفاصل زانو صدمه وارد می سازد، اظهار کرد: در زنان چاق در سنین میانی استئوآرتریت زانو شایع است و کاهش وزن در کاهش عوارض این بیماری بسیار موثر است.

چهار روش اصلی درمان چاقی

قمی با اشاره به مهمترین روش های درمان چاقی گفت: فعالیت فیزیکی، رژیم غذایی، داروها، روش های پیکر تراشی غیر تهاجمی و تهاجمی بعضی از آن هاست. بر این اساس کاهش سایز موضعی مانند استفاده از دستگاه های یاری لاغری از روش های غیرتهاجمی و کاهش چربی مانند ابدومینو پلاستی(خارج کردن چربی تجمع یافته در سطح شکم) و یا روش های جراحی مانند اسلیو(کوچک کردن معده) یا بای پس (خارج کردن یک قسمت از دستگاه گوارش از مدار طبیعی) از روش های تهاجمی است.

درمان تغذیه ای:

به گفته این متخصص تغذیه، تجویز رژیم های تخصصی از طریق متخصصین تغذیه و در راستای تصحیح الگوهای غذایی و رفتاری، از روش های درمان تغذیه ای که معمولاً در جهت کاهش وزن و رسیدن به وزن ایده آل همراه با برنامه های ورزشی موثرترین راه درمان چاقی است.

کدام رژیم ها را نگیریم؟

وی ادامه داد: با این حال برای درمان های تغذیه ای رژیم های تک محصولی، رژیم های با کالری خیلی پائین، رژیم مایعات کم کالری(سوپ 13 روزه) کم پروتئین، رژیم بر اساس گروه خونی، رژیم های کتوژنیک و به طور کلی رژیم هایبکش و لاغرم کن به هیچ عنوان توصیه نمی شود چراکه این رژیم ها سبب ریزش مو، خستگی مفرط با بی حالی، اختلال و نامنظم شدن قاعدگی، سنگ کیسه صفرا، آرتریت نقرسی و آریتمی های قلبی می شود و فرد به زودی این نوع رژیم ها را رها می نماید و مستعد چاقی بیشتر خواهد شد.

درمان دارویی:

وی با اشاره به درمان های دارویی، توضیح داد: داروهایی که در درمان چاقی به کار می فرایند به چند دسته تقسیم می شوند:

داروهای گروه سیمپا تومیمه تیک: دارای اثر شبیه آمفتامین هستند. مصرف این داروها به جز در موارد خاص مجاز نیست و ممکن است سبب بروز مسائل قلبی- عروقی و سکته شود.

داروهای گروه سرتونرژیک: مثل فن فلورامین و فلوکستین که با باز جذب سروتونین اشتها را مهار می نمایند و در طی پنج تا شش ماه باعث کاهش وزن می شوند، اما ثابت شده است که مصرف این گروه از داروها نیز باعث بیماری های دریچه ای قلبی می شوند.

هشدار نسبت به عوارض خطرناک و غیر قابل بازگشت بعضی داروهای لاغری

وی هشدار داد: به یاد داشته باشید که داروهای خیلی کمی دارای تاییدیه های لازم از سازمان غذا و داروی امریکا برای لاغری هستند و با توجه به مطالب بالا بدلیل عوارض ناشی از مصرف این داروها، تجویز داروهای گروه های مذکور برای کاهش وزن چندان توصیه نمی شود. به یاد داشته باشید که داروهایی مثل ادیوس، رژینوو.... که توسط ماهواره و خارج از سیستم سازمان غذا و دارو و داروخانه ها، تبلیغ و به فروش می رسند دارای عوارض غیر قابل بازگشتی هستند و در واقع مجاز نیستند.

روش های پیکرتراشی غیرتهاجمی کاهش سایز

قمی همچنین با اشاره به روش های پیکرتراشی غیرتهاجمی کاهش سایز موضعی مانند استفاده از دستگاه های یاری لاغری گفت: در این روش ها از دستگاه هایی که دارای تاییدیه های لازم ایمنی و اثربخشی هستند می توان با رعایت موازین تخصصی و پزشکی در مطب ها در اصلاح و بهبود چاقی های موضعی و افتادگی پوست در کنار رژیم غذایی استفاده کرد. یادتان باشد که استفاده از این دستگاه ها دارای شرایط خاص و در اصلاح بایدها و نبایدهایی (اندیکاسیون و کنترا اندیکاسیون) است و به هیچ عنوان نباید در باشگاه و آرایشگاه که افراد تخصص لازم برای استفاده از این تکنولوژی ها را ندارند مورد استفاده قرار بگیرند و این جزو تخلفات و دخالت در امور پزشکی به شمار می آید.

درمان های جراحی

این متخصص در سرانجام با اشاره به درمان های جراحی اظهارکرد: جراحی های کاهش وزن فقط در افراد با 40> BMI یا افرادی که BMI بین 35 تا 40 دارند و دچار عوارض شدید شده اند، انجام می گیرد. گروه دیگری از این جراحی ها نیز در قالب پیکر تراشی و اصلاح سایز انجام می گیرد. اما جالب است بدانیم که جراحی های کاهش وزن در صورت عدم رعایت موازین رژیمی و اصلاح الگوهای رفتاری در عرض 3 تا 4 سال دوباره بازگشت پذیرند و این افراد اکثرا پس از عمل دچار عوارضی مثل ترشح از قسمت جراحی شده معده، انسداد مجرای خروجی معده، عفونت زخم و عدم بهبودی آن، پنومونی و ترومبوآمبولی وردیدی می شوند.