چرا حضور زنان در مشاغل مرتبط با تکنولوژی کم رنگ است؟ - انجمن های سایه

به گزارش انجمن های سایه، سال هاست که زنان دنیا برای ایجاد دنیایی برابر با مردان در زمینه های مختلف ازجمله فرصت های شغلی کوشش می نمایند اما تازه ترین تحقیقات نشان می دهد که هرچند زنان در بعضی بخش ها پیروز این میدان بوده اند اما این موفقیت ها در حوزه تکنولوژی چندان چشمگیر نبوده است و همچنان شاهد شکاف جنسیتی بزرگی در مشاغل مرتبط با این حوزه در دنیا هستیم.

این شرایط برای هوش مصنوعی بغرنج تر است و حتی در کمپانی های عظیم هم می توان این عدم توازن جنسیتی را به وضوح مشاهده کرد، به عنوان مثال در فیس بوک، زنان تنها 15 درصد از محققان هوش مصنوعی این کمپانی را تشکیل می دهند و این رقم برای گوگل تنها به 10درصد می رسد.

زنان، یک چهارم کارکنان حوزه تکنولوژی دنیا

مؤسسات مختلفی درباره شکاف جنسیتی حوزه فناوری و هوش مصنوعی درحال مطالعه هستند که یکی از آنها مؤسسه چندملیتی PwC واقع در بریتانیاست. طبق گزارش این مؤسسه، فناوری هوش مصنوعی (AI) تا سال 2030 می تواند 16 تریلیون دلار از کل فراوری ناخالص داخلی دنیا را به خود اختصاص دهد بنابراین عظیم ترین فرصت اقتصادی دنیا محسوب می گردد. محققان این مؤسسه معتقدند که با وجود این قابلیت ها هنوز هم در دنیا از این فناوری استقبال قابل توجهی نشده است. از سوی دیگر زنان که همواره با شکاف جنسیتی در حوزه تکنولوژی روبرو بوده اند در این بخش نیز از مردان عقب تر هستند و کمتر در این حوزه حضور دارند.

مجمع دنیای اقتصاد هم به این موضوع ورود نموده و در گزارشی با عنوان گزارش شکاف جنسیتی دنیا2020 آورده است: تنها 26درصد از فرصت های شغلی مربوط به هوش مصنوعی (AI) و بیگ دیتا (ابرداده ها) در دنیا توسط زنان اشغال شده است که متأسفانه رقم بسیار پایینی است. طبق گزارش این مجمع، این شکاف جنسیتی در حوزه سیستم محاسبات ابری (cloud) بسیار واضح تر است چرا که زنان تنها 12درصد از کل نیروی کار مرتبط با این بخش از تکنولوژی را در دنیا به خود اختصاص داده اند.

مجمع صنعت اینترنت اروپا (Eco) نیز در زمینه عدم توازن جنسیتی مطالعاتی داشته و در گزارشی یادآور شده است: زنان یک چهارم از کارکنان حوزه تکنولوژی را در دنیا تشکیل می دهند و در این میان، تنها 12درصد از محققان پیشرو حوزه ماشین های یادگیری (machine learning)، زن هستند. این تحقیقات همچنین نشان می دهد که فقط 22 درصد از شغل های مرتبط با هوش مصنوعی توسط زنان دنیا اداره می گردد و البته این رقم در پست های کلیدی این حوزه بسیار کمتر است. این موضوع در کمپانی های عظیم هم نمود دارد به عنوان مثال تنها 15 درصد از محققان هوش مصنوعی فیس بوک و 10 درصد محققان این حوزه در گوگل، زن هستند. در ادامه این گزارش آمده است: بسیاری تصور می نمایند که شکاف جنسیتی تنها در کشورهای درحال توسعه و فقیر دیده می گردد درحالی که چنین نیست چرا که تحقیقات در اتحادیه اروپا و ارائه گزارش زنان در تکنولوژی نشان می دهد که سهم مردان در مشاغل تکنولوژی 313 درصد بیشتر از زنان است و از سوی دیگر در اروپا مردان 4 برابر بیشتر از زنان تحصیلات مرتبط با ICT دارند. همچنین در این مقاله اشاره شده است که درصد کمی از زنان در اروپا در پست های تصمیم ساز حضور دارند و تنها 14 درصد از استارتاپ های این منطقه توسط زنان پایه گذاری شده است.

این زنان پیشگام

اما این شکاف جنسیتی عمیق به این معنا نیست که زنان دست روی دست گذاشته اند و کوششی برای حضور در حوزه هوش مصنوعی نداشته اند. این موضوع را می توان در تازه ترین گزارش کمپانی IBM مشاهده کرد. به طور کلی این تحقیق دنیای بر اهمیت تنوع جنسیتی در هوش مصنوعی تأکید دارد و هشدار می دهد که شکاف جنسیتی در حوزه تکنولوژی بویژه هوش مصنوعی باید تا حد امکان کمتر گردد.

این کمپانی که در زمینه هوش مصنوعی مطالعاتی گسترده دارد هفته گذشته در کنفرانس Think Digital، زنان فعال این حوزه را در دنیا معرفی و از آنها تقدیر کرد. در این کنفرانس که به دلیل شیوع کرونا در دنیا به صورت آنلاین و ویدئوکنفرانس برگزار گردید، 35 نفر از زنان پیشرو در حوزه هوش مصنوعی از 12 کشور دنیا معرفی شدند. این زنان با استفاده از هوش مصنوعی به تغییر نوآورانه و رشد در صنایع مختلف، یاری های شایان توجهی نموده اند. این پیشتازان هوش مصنوعی دنیا با استفاده از این فناوری، به ارتقای شرایط شغلی و رفاه بیشتر کارکنان و افزایش مهارت های آنان یاری نموده اند. این کنفرانس سالانه علاوه بر معرفی برترین زنان حوزه فناوری، شبکه ای به نام ابزار هوش مصنوعی ایجاد می نماید تا این زنان بتوانند مهارت های مختلف را از یکدیگر بیاموزند و افق دیدگاه های خود را برای به کار دریافت هوش مصنوعی به منظور حل مسائل و چالش های تجارت، شرکت یا صنعت توسعه دهند. در این گزارش می توان نام زنانی از برزیل، کانادا، امریکا، فرانسه، اسپانیا، هنگ کنگ، ژاپن، استرالیا، بریتانیا، سنگاپور و ایتالیا را مشاهده کرد. همچنین باید گفت که بیشترین تعداد زنان پیروز در حوزه هوش مصنوعی مربوط به امریکا بوده است. این زنان از هوش مصنوعی و ماشین های یادگیری برای پرداخت های اقتصادی، بانکداری، امنیت سایبری، هتلداری، پزشکی و سلامت و... استفاده نموده اند تا بر چالش های حوزه فعالیت خود غلبه نمایند و بسیار هم پیروز عمل نموده اند.

سرمایه گذاری 50 میلیون دلاری ملیندا گیتس

اما چرا زنان در مشاغل مرتبط با تکنولوژی حضور کمتری دارند؟ ملیندا گیتس همسر بیل گیتس یکی از دلایل این حضور کمرنگ را تقاضای کم دختران برای تحصیل در رشته های علوم، تکنولوژی، مهندسی و ریاضیات (STEM) در دانشگاه ها می داند. به همین دلیل در کمپانی خود با نام Pivotal Ventures، دختران را به تحصیل در STEM ترغیب می نماید و می خواهد با سرمایه گذاری 50 میلیون دلاری به زنان یاری کند تا مشاغل بیشتری را در حوزه فناوری و هوش مصنوعی اشغال نمایند و به این ترتیب توازن جنسیتی در این بخش ایجاد گردد.

وی پیش از این هم در کنفرانس دنیای علی بابا با عنوان زنان و کارآفرینی، طی ارائه گزارشی گفته بود: تحقیقات نشان می دهد اگر زنان دوشادوش و همسطح مردان در اقتصاد مشارکت داشته باشند، تا سال 2025 ارزش اقتصاد دنیا به 28 تریلیون دلار خواهد رسید. در این میان، یکی از بخش هایی که شاهد کمبود فعالیت زنان هستیم، STEM است. دنیا باید نگاهش به این موضوع را تغییر دهد و ایمان بیاورد که تکنولوژی، یک جهت شغلی پایدار برای زنان است. علاوه بر آن باید از زنان حمایت گردد تا با این بی عدالتی مقابله نمایند که البته آغاز آن نیز آموزش است.

ملیندا گیتس همچنین یادآور شد: شاهدیم که در سال های اخیر شرایط بهتر شده و بعضی سازمان ها از زنان در این بخش ها یاری گرفته اند ولی همچنان شکاف جنسیتی در حوزه تکنولوژی وجود دارد و نمی توان آن را انکار کرد. وی یکی از شرکت های پیروز در برقراری توازن جنسیتی در حوزه تکنولوژی را آمازون دانست که کوشش داشته تا فرصت هایی برای پیشرفت زنان در بخش های مختلف فناوری بویژه Alibaba Cloud ایجاد کند. در این شاخه از علی بابا، زنان در بخش های مختلف حضور دارند. در بین این زنان، از دانشمندان مشهور دنیای اطلاعات داده گرفته تا کسانی را که برای تحول دیجیتال در بازارهای نوظهور برنامه ریزی هایی ویژه دارند، می توان دید که در نقش های مختلف در Alibaba Cloud فعالیت دارند. درواقع می توان گفت که زنان تقریباً نیمی از کارکنان Alibaba Cloud را تشکیل می دهند و مدیران زن هم 34 درصد از کل نیروی کار را به خود اختصاص داده اند که این، رقمی بسیار بالاست.

به گفته ملیندا گیتس، علی بابا در بخش آموزش نیز بسیار خوش درخشیده و در آسیا کوشش هایی ویژه داشته است. به عنوان مثال این غول دنیای فناوری در سنگاپور با مدارس ابتدایی همکاری نموده تا دختران دانش آموز با برنامه های آموزشی هوش مصنوعی آشنا شوند، به موضوع های علم و فناوری علاقه بیشتری پیدا نمایند و به زنان پیروز آینده در این حوزه ها تبدیل شوند.

وی ادامه داد: به هرحال موضوعات اجتماعی مانند نابرابری و عدم دسترسی به فرصت ها یک شبه و تنها توسط یک فرد قابل حل نیست بلکه این امر به آگاهی سیستمی و جامعه احتیاج دارد و باید برای تغییر درازمدت اقدام کرد. رهبران فناوری باید با تشویق مشاغل و جامعه برای سرمایه گذاری و ایجاد فرصت های جدید، نسل بعدی را به سمت یک دنیای برابر برای زنان و مردان سوق دهند.